Tai Tham Unicode

ที่มาของเลข 108
ที่มาของตัวเลข 108 มีที่มาอย่างไร?
ไหว้รูปธรรมนามธรรม

108 คือ คุณของพระพุทธเจ้า 56 คุณพระธรรม 38 และคุณพระสงฆ์ 14 รวมกันเป็นคุณพระรัตนตรัยได้ 108 มาดูกันว่าในแต่ละคุณนั้นจะมีอะไรกันบ้าง ซึ่งโบราณจารย์ท่านได้อธิบายไว้ในหัวข้อ ไหว้รูปธรรมนามธรรม ดังต่อไปนี้

คุณพระพุทธเจ้า 56 นั้นคือ

ประญาสัพพัญญู 10 ดวง น้ำ 12 ดิน 21 ไฟ 6 กอง ลม 7 จำพวก รวมมี 56 เท่านี้แล

ในคุณประญาสัพพัญญู 10 ดวงนั้นคือ

  1. อรหํ
  2. สมฺมาสมฺพุทฺโธ
  3. วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน
  4. สุคโต
  5. โลกวิทู
  6. อนุตฺตโร
  7. ปุริสฺสทมฺมสารถิ
  8. สตฺถาเทวมนุสฺสานํ
  9. พุทฺโธ
  10. ภควา
รวมเท่านี้เป็นประญาสัพพัญญู 10 ดวงแห่งพระพุทธเจ้าแล

น เป็น น้ำ 12 นั้นคือได้อักขระ 12 ตัวคือ น ป ผ พ ภ ม ย ร ล ว ส ห

  1. ปิตฺตํ น้ำดี น หื้อบังเกิด
  2. เสมฺหํ เสลด ป หื้อบังเกิด
  3. ปุพฺโพ น้ำหนอง ผ หื้อบังเกิด
  4. โลหิตฺตํ น้ำเลือด พ หื้อบังเกิด
  5. เสโท เหื่อ(เหงื่อ) ภ หื้อบังเกิด
  6. เมโท ไคล ม หื้อบังเกิด
  7. อสุ น้ำตา ย หื้อบังเกิด
  8. วสฺสา มันแหลว(เหลว) ร หื้อบังเกิด
  9. เขโล น้ำลาย ล หื้อบังเกิด
  10. สิํฆายิกา น้ำมูก ว หื้อบังเกิด
  11. รสิกา น้ำกาม ส หื้อบังเกิด
  12. มุตฺตํ น้ำเยี่ยว ห หื้อบังเกิด
เท่านี้เป็นคุณแห่ง แม่ แล

โม เป็น ดิน 21 นั้นคือ ก ข ค ฆ ง จ ฉ ช ฌ ญ ฏ ฐ ด ฒ ณ ต ถ ท ธ ฬ อํ

  1. เกสา ผม ก หื้อบังเกิด
  2. โลมา ขน ข หื้อบังเกิด
  3. นกฺขา เล็บ ค หื้อบังเกิด
  4. ทนฺตา เขี้ยว ฆ หื้อบังเกิด
  5. ตโจ หนัง ง หื้อบังเกิด
  6. มํสํ ชิ้น จ หื้อบังเกิด
  7. นหารู เอ็น ฉ หื้อบังเกิด
  8. อฏฺฐิ ดูก(กระดูก) ช หื้อบังเกิด
  9. อฏฺฐิมิญฺชํ กระหมองดูก ฌ หื้อบังเกิด
  10. วกํ หมากแคว(ไต) ญ หื้อบังเกิด
  11. หทฺทยํ หัวใจ ฏ หื้อบังเกิด
  12. ยกนํ ตับ ฐ หื้อบังเกิด
  13. กิโลมกํ ผังผืด ด หื้อบังเกิด
  14. ปิหากํ ปุมท้อง ฒ หื้อบังเกิด
  15. ปปฺปาสํ ปอด ณ หื้อบังเกิด
  16. อนฺตํ ไส้ใหญ่ ต หื้อบังเกิด
  17. อนฺตคุณฺณํ ไส้น้อย ถ หื้อบังเกิด
  18. อุทฺทริยํ อาหารใหม่ ท หื้อบังเกิด
  19. กริยํ อาหารเก่า ธ หื้อบังเกิด
  20. มตฺถเก ดูกหัว ฬ หื้อบังเกิด
  21. มตฺถลุํคํ ออกออหัว(สมอง) อํ หื้อบังเกิด
เท่านี้เป็นคุณแห่ง พ่อ แล

พุตฺเตโช เป็นไฟ 6 กอง นั้นคือ ก ข ค ฆ จ ฉ ช ฌ ญ ฏ ฐ ด ฒ ณ ต ถ ท ธ น ป ผ พ ภ ม ย ร ล ว ส ห อ อา อิ อี อุ อู เอ โอ อักขระรวมมีเท่านี้แล

  1. ปจคฺคี คือ ไฟอันไหม้ตนบ่หื้อแก่
  2. เดณฺหคี คือ ไฟอันไหม้ตนหื้อเฒ่าค่ำชรา
  3. อุณฺหคี คือ ไฟอันไหม้ตนบ่หื้อเน่า
  4. จิรกาคี คือ ไฟอันบังเกิดหื้อเป็นพยาธิโรคาต่างๆ
  5. อาหารคี คือ ไฟอันไหม้ยังอาหารหื้อหล้มเหลียก
  6. มรณาคี คือ ไฟอันกระทำตนหื้อเสี้ยงจากวิญญาณ
เท่านี้ได้ไฟ 6 กอง แล

ธา เป็นลม 7 จำพวก นั้นคือ น ม พ ธ

  1. อุทฺธํคมาวตฺตา คือ ลมอันลุกแต่หัวถึงตีน
  2. อทฺโธคมาวตฺตา คือ ลมอันลุกแต่ตีนถึงหัว
  3. กาโยคมาวตฺตา คือ ลมอันพัดตนบ่หื้อเน่า
  4. กุสิสายาคมาวตฺตา คือ ลมอันอยู่ในท้องนอกไส้หื้อเป็นที่เกิดแห่งพยาธิต่างๆ
  5. โกฐาสายาคมาวตฺตา คือ ลมอันอยู่ในไส้ อันรับเอาอาหารอันกินลงไป
  6. องฺคมงฺคานุสาริโนคมวตฺตา คือ ลมอันเทียวตามคร่ายเอ็นหื้อท้วงแห่งขันธ์ทัง 5
  7. อสฺสาสปสฺสาสคมาวตฺตา คือ ลมอันหายใจเข้าออก
เท่านี้แล ลม 7 จำพวกนั้น

รวมกันทั้ง ดิน น้ำ ลม ไฟ กับ วิญญาณ 10 ดวงนั้นมี 56 เป็นคุณพระพุทธเจ้ามี 56 เท่านี้แล

คุณพระธรรม 38 นั้นคือ
สุวิอทิมสํ องฺขุปาปามจุป สํวิธาปุกยป

  1. สุ คือ สุตนฺต 8 คัมภีร์
  2. วิ คือ วิเนยฺย 5 คัมภีร์
  3. อ คือ อภิธมฺมา 7 คัมภีร์
  4. ทิ คือ ทีฆนิกาย
  5. ม คือ มชฺฌิมนิกาย
  6. สํ คือ สํยุตฺตรนิกาย
  7. อํ คือ องฺกุตฺตรนิกาย
  8. ขุ คือ ขุทฺทกนิกาย
  9. ปา คือ ปารชิกกณฺฑ
  10. ปา คือ ปาจิตฺตี
  11. ม คือ มหาวคฺค
  12. จุ คือ จุฬวคฺค
  13. ป คือ ปริวาร
  14. สํ คือ สงฺคิณี
  15. วิ คือ วิภงฺค
  16. ธา คือ ธาตุกถา
  17. ปุ คือ ปุคฺคลบญฺญตฺติ
  18. ก คือ กถาวตฺถุ
  19. ย คือ ยมก
  20. ป คือ มหาปฏฺฐาน
รวมมี 20 คัมภีร์

ขันธ์มี 84,000 ขันธ์ ซ้ำเอาขันธ์ทัง 5 ใส่แถม คือว่า

  • รูปขันธ์ 1
  • เวทนาขันธ์ 1
  • สัญญาขันธ์ 1
  • สังขารขันธ์ 1
  • วิญญาณขันธ์ 1
รวมมี 5 ขันธ์

กับรูป 10 ประการ คือว่า

  • หู 2
  • ตา 2
  • ดัง 2
  • ปาก 1
  • ชิวหา 1
  • มโน 1
  • กาย 1
รวมมี 10

ลักษณะ 3 คือ

  • ชรา 1
  • พยาธิ 1
  • มรณ 1
รวมกับธรรม 20 กับขันธ์ทัง 5 รูป 10 ลักษณะ 3 เป็น 38 เท่านี้เป็นคุณพระธรรมเจ้ามี 38 เท่านี้แล

คุณพระสังฆเจ้ามี 14 นั้นคือ
ได้ ย อากาศ 10 ดวง คือ ก จ ภ ย ป ค ว ล ฌ ญ

  1. ก คือ ได้วิญญาณตาซ้าย
  2. จ คือ ได้วิญญาณตาขวา
  3. ภ คือ ได้วิญญาณหูซ้าย
  4. ย คือ ได้วิญญาณหูขวา
  5. ป คือ ได้วิญญาณดังซ้าย
  6. ค คือ ได้วิญญาณดังขวา
  7. ว คือ ได้วิญญาณลิ้น
  8. ล คือ ได้วิญญาณดัง
  9. ฌ คือ ได้วิญญาณเสียง
  10. ญ คือ ได้วิญญาณรูป
เท่านี้เป็น อากาศ 10 ดวง

ซ้ำเอา ชาติ อนิจจา ทุกขา อนัตตา ใส่แถมเป็น 14 เท่านี้เป็นคุณพระสังฆเจ้า มี 14 แล

รวมคุณพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสังฆะ มี 108 แล

Array