Tai Tham Unicode

ที่มาของภาษาล้านนา ประทีป สู่ ผะตี้ด
ที่มาของ ประทีป สู่การเรียก ประทีส หรือ ผะตี้ด ของชาวล้านนามีมาได้อย่างไร?

ในคืนของวันออกพรรษา หรือไม่ว่าจะเป็นประเพณียี่เป็ง ชาวล้านนามักจะจุดประทีปเป็นพุทธบูชา และเป็นที่น่าสังเกตว่า แต่ละพื้นที่ก็จะเรียกแตกต่างกันไป บางแห่งเรียก ผะตี้บ บางแห่งก็เรียก ผะตี้ด

ในพยางค์แรก ประ เมื่อเขียนด้วยอักษรธรรมแล้ว ᨷᩕ จะออกเสียง ในข้อนี้ไม่มีปัญหา ส่วนที่เป็นข้อสงสัยคือ ในคำว่า ทีป นั้น สะกดด้วย ป เมื่อเขียนด้วยอักษรธรรมแล้ว จะใส่หาง ป ᨴᩦ᩠ᨷ ในมาตราแม่ กบ

โดยในสมัยก่อนมีการคัดลอกกันเป็นทอดๆ ลายมือของคนบางครั้งก็มีขีดสั้นขีดยาวไม่เหมือนกัน ตามรูปภาพด้านล่างนี้

prathepp2

จะเห็นได้ว่านานวันเข้า หาง ป ก็เริ่มมีตรงกลางสูงขึ้น จนกลายเป็นหาง ส ได้ในที่สุด จนกลายเป็น ᨴᩦ᩠ᩈ ซึ่ง ส อยู่ในมาตราแม่กด เมื่อมีการเขียนเป็น ᨷᩕᨴᩦ᩠ᩈ จึงทำให้ชาวล้านนาบางพื้นที่อ่านเป็น ผะตี้ด ได้นั่นเองครับ